Wij bidden de rozenkrans
Eigenlijk is het rozenkransgebed het resultaat van een dubbele vereenvoudiging door de jaren, zelfs door de eeuwen heen. Vanuit hun joodse achtergrond baden gelovige christenen de 150 psalmen die het boek der psalmen rijk is. Er volgde een vereenvoudiging, want wat met mensen die niet kunnen lezen? De psalmen werden helemaal weggelaten en in de plaats ervan bad men een Onze Vader: 150 Onze Vaders na elkaar.
Het is uit die tijd dat men spreekt van een ‘paternoster’ bidden naar de eerste woorden van ‘Onze Vader’ in het Latijn. Door de steeds sterker wordende opkomst van de devotie tot Maria werd het ‘Onze Vader’ vanaf de veertiende eeuw geleidelijk aan vervangen door het ‘Wees gegroet’: 150 Weesgegroetjes. Omdat van eenvoudige mensen gedacht werd dat ze ook zover niet konden tellen, werden ze samengebracht in groepjes van 10 (een tientje dus) voor elk van de 10 vingers een Weesgegroetje. Om de herinnering aan een ‘paternoster’ te bewaren werd en wordt ieder tientje voorafgegaan door een ‘Onze Vader’ en om de betekenis van de getallen te respecteren werden vijf tientjes samengevoegd om het heilig getal 50 te bereiken. Om bij de 150 uit te komen moeten er driemaal vijftig Weesgegroetjes gebeden worden. Tenslotte werden de vingers vervangen door aaneengeregen kralen (zoals in andere culturen en godsdiensten ook gedaan wordt, al weet geen mens waarom) en er is een legende die vertelt van een kleine jongen die rozen samenvlocht tot kransen waarmee hij een Mariabeeld versierde: de rozenkrans was geboren.
Het was paus Johannes-Paulus II, die er nog eens 50 Weesgegroetjes aan toevoegde in zijn apostolische brief van 16 oktober 2002. ‘Door de aanroepingen van het Weesgegroet te herhalen, schreef hij, kunnen wij diepgaand reflecteren over de gebeurtenissen van de missie van Gods Zoon op aarde, die ons zijn doorgegeven door het evangelie en de traditie’.
Wie een rozenhoedje bidt – of de hele rozenkrans – begint met het kruisteken aan het kruisje van zijn paternoster en zegt de geloofsbelijdenis, gevolgd door de lofprijzing tot de heilige Drievuldigheid: ‘Eer aan de Vader en de Zoon en de heilige Geest zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen’. Bij de eerste kraal wordt het Onze Vader een eerste maal gebeden en dan aan de drie volgende kralen drie maal een Weesgegroetje ter ere van Maria in haar relatie tot de drie goddelijke personen van de heilige Drievuldigheid: Dochter van God de Vader. Wees gegroet, Maria, …; Moeder van God de Zoon. Wees gegroet, Maria, … ; Bruid van God de heilige Geest. Wees gegroet, Maria,…
De lofprijzing wordt opnieuw gebeden en dan bij de volgende kraal begint de eigenlijke rozenkrans met het noemen van het eerste mysterie. Vooraleer men de rozenkrans bidt, kan men voor elk mysterie een gebed, een meditatie of een Marialied zoeken. Eén daarvan is na het noemen van het mysterie op zijn plaats. Dan bidt men het Onze Vader, gevolgd door een Weesgegroet bij de tien daaropvolgende kralen en door de lofprijzing. Aangezien alle mysteries teruggaan op een evangelietekst, kan die betreffende tekst in tien verdeeld worden: voor elk Weesgegroetje leest men dan een tiende stukje van die evangelietekst. Bij de volgende kraal wordt dan het tweede mysterie genoemd en volgt men hetzelfde stramien als bij het eerste mysterie. Zo gaat het verder voor alle twintig de mysteries. De rozenkrans of het rozenhoedje wordt afgesloten met het kruisteken.
Die gebeurtenissen zijn de zgn. ‘Mysteries van de rozenkrans’ geworden. Twintig tellen we er: de blijde, de lichtende, de droeve en de glorierijke.
Een mooi en juist Nederlands woord voor ‘mysterie’ is ‘geheim’. Het is verwant aan ‘heem’ (zoals in ‘heemkunde’) en aan het Duitse ‘Heimat’. Gewoonlijk verbindt men het verkeerdelijk met onverstaanbaar en onbegrijpelijk of zelfs met geheimzinnig, terwijl het meer te maken heeft met vertrouwelijkheid en intimiteit. Een geheim leert men niet kennen, men verklapt het ook niet. Zo gaat het niet. Met een geheim raakt men vertrouwd tot het geen geheim meer heeft, maar wel verborgen blijft voor anderen die er geen toegang toe hebben. In een geheim wordt men ingewijd. Dat is het precies wat Maria doet terwijl wij de rozenkrans bidden en dat is best zo letterlijk mogelijk te verstaan: wanneer wij bidden staat Maria daar niet bij als een roerloos standbeeld (zelfs niet als een heiligenbeeld).
Kardinaal Danneels sprak in dit verband ooit van een film met een beeldband en een klankband: de beeldband vond hij het belangrijkste, dat zijn de mysteries; de klankband zijn de Weesgegroetjes en Onze Vaders. Maar zelfs die vergelijking is te min om duidelijk te maken wat er gebeurt als wij bidden: wij zitten niet te kijken naar een beeld, zelfs niet naar bewegende beelden als van een film. Als wij de rozenkrans bidden is Maria veel actiever dan wij – waarbij acties als die op het witte doek, op het Tv-scherm en op de filmset zelf verbleken. Wij maken ons immers niet zelf vertrouwd met de geheimen van de rozenkrans, maar Maria doet het voor ons, zij maakt er ons vertrouwd mee. Dat hebt ge nu eenmaal met ons geloof en ons gebed: als we bidden laten we ons doen door Diegene in wie we geloven.
In de oktobermaand van dit jaar willen we dat zo eens uitdrukkelijk proberen aan de hand van de glorierijke mysteries:
1. De verrijzenis uit de doden
Weesgegroet:
Op de eerste dag van de week echter gingen zij zeer vroeg in de morgen naar het graf,
met de welriekende kruiden die zij klaar gemaakt hadden.
1 Weesgegroet Maria, …
Zij vonden de steen weggerold van het graf, gingen binnen, maar vonden er het
lichaam van de Heer Jezus niet.
2 Weesgegroet Maria, …
Terwijl zij niet wisten wat daarvan te denken, stonden er plotseling twee mannen voor
hen in een stralend wit kleed.
3 Weesgegroet Maria, …
Toen zij van schrik bevangen het hoofd naar de grond bogen, vroegen de mannen
haar ;Wat zoekt ge de Levende bij de doden?
4 Weesgegroet Maria, …
Hij is niet hier, Hij is verrezen. Herinnert u, hoe Hij nog in Galilea tot u gezegd
heeft: De Mensenzoon moet overgeleverd worden in zondige mensenhanden en aan
het kruis geslagen, maar op de derde dag verrijzen.
5 Weesgegroet Maria, …
Zij herinnerden zich zijn woorden, keerden van het graf terug en brachten dit alles
over aan de elf en aan al de anderen.
6 Weesgegroet Maria, …
Het waren Maria Magdalena, Johanna en Maria, de moeder van Jakobus; de andere
vrouwen die met hen waren vertelden aan de apostelen hetzelfde.
7 Weesgegroet Maria, …
Maar dat verhaal leek hun beuzelpraat en zij geloofden het niet.
8 Weesgegroet Maria, …
Toch liep Petrus ijlings naar het graf, bukte zich voorover, maar zag alleen de
zwachtels.
9 Weesgegroet Maria, …
Daarop ging hij terug, verbaasd nadenkend over hetgeen er gebeurd was.
2. De hemelvaart van Jezus
Toen zij eens bijeengekomen waren stelden zij Hem de vraag:
1.Wees gegroet, Maria,…
“Heer, gaat Gij in deze tijd voor Israël het koninkrijk herstellen?”
2 Wees gegroet, Maria,
Maar Hij gaf hun ten antwoord:
“Het komt u niet toe dag en uur te kennen die de Vader in zijn macht heeft vastgesteld.
3 Wees gegroet, Maria,…
Maar gij zult kracht ontvangen van de heilige Geest die over u komt,
om mijn getuigen te zijn in Jeruzalem, in geheel Judea en Samaria en tot het uiteinde der aarde.”
4 Wees gegroet, Maria,…
Na deze woorden werd Hij ten aanschouwen van hen omhoog geheven
5 Wees gegroet, Maria,…
een wolk onttrok Hem aan hun ogen.
6 Wees gegroet, Maria…
Terwijl zij Hem bij zijn hemelvaart gespannen nastaarden, stonden opeens twee mannen in witte gewaden bij hen,
7 Wees gegroet, Maria,…
die zeiden: “Mannen van Galilea, wat staat ge naar de hemel te kijken?
8 Wees gegroet, Maria,…
Deze Jezus die van u is weggenomen naar de hemel,
9 Wees gegroet, Maria,…
zal op dezelfde wijze wederkeren als gij Hem naar de hemel hebt zien gaan.”
10 Wees gegroet, Maria…
3. De Heilige Geest daalt neer over de apostelen
Toen keerden zij van de berg, die de Olijfberg heet, naar Jeruzalem terug. Deze ligt dichtbij Jeruzalem op sabbatsafstand.
1 Weesgegroet Maria, …
Daar aangekomen gingen zij naar de bovenzaal waar ze verblijf hielden: Petrus en Johannes, Jakobus en Andreas, Filippus en Tomas, Bartolomeus en Matteüs, Jakobus, zoon van Alfeüs, Simon de IJveraar en Judas, de broer van Jakobus.
2 Weesgegroet Maria, …
Zij allen bleven eensgezind volharden in gebed samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus, en met zijn broeders.
3 Weesgegroet Maria, …
Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren allen bijeen op dezelfde plaats.
4 Weesgegroet Maria, …
Plotseling kwam uit de hemel een gedruis alsof er een hevige wind opstak en heel het
huis waar zij gezeten waren, was er vol van.
5 Weesgegroet Maria, …
Er verscheen hun iets dat op vuur geleek en dat zich, in tongen verdeeld, op ieder van hen neerzette.
6 Weesgegroet Maria, …
Zij werden allen vervuld van de heilige Geest en begonnen in vreemde talen te spreken, naargelang de Geest hun te vertolken gaf.
7 Weesgegroet Maria, …
Toen dat geluid ontstond, liep het volk te hoop en tot zijn verbazing hoorde iedereen hen spreken in zijn eigen taal.
8 Weesgegroet Maria, …
Zij waren buiten zichzelf en zeiden vol verwondering: “Maar zijn al die daar spreken dan geen Galileeërs?
9 Weesgegroet Maria, …
Hoe komt het dan dat ieder van ons hen hoort spreken in zijn eigen moedertaal?
10 Weesgegroet Maria, …
4. De tenhemelopneming van Maria
“Een groot teken verscheen aan de hemel: een vrouw, omkleed met de zon, de maan onder haar voeten en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren”
Heilige Moeder van God
1 Weesgegroet Maria, …
Moeder van Christus
2 Weesgegroet Maria, …
Moeder van de Kerk
3 Weesgegroet Maria, …
Moeder van de goddelijke Genade
4 Weesgegroet Maria, …
Moeder van de hoop
5 Weesgegroet Maria, …
Moeder van de barmhartigheid
6 Weesgegroet Maria, …
Spiegel van gerechtigheid,
7 Weesgegroet Maria, …
Zetel van Wijsheid
8 Weesgegroet Maria, …
Mystieke roos
9 Weesgegroet Maria, …
Deur van de hemel
10 Weesgegroet Maria, …
5.De kroning van Maria in de hemel
Daarop zei Maria: Met heel mijn hart roem ik de Heer,
met al mijn adem juich ik om God, mijn redder,
want Hij heeft omgezien naar zijn dienares in haar
geringheid.
Voortaan prijzen alle generaties mij gelukkig” (Lc.1,46-49).
Koningin van de engelen
1 Weesgegroet Maria, …
Koningin van de aartsvaders
2 Weesgegroet Maria, …
Koningin van de profeten
3 Weesgegroet Maria, …
Koningin van de apostelen
4 Weesgegroet Maria, …
Koningin van de martelaren
5 Weesgegroet Maria, …
Koningin van alle heiligen
6 Weesgegroet Maria, …
Koningin zonder erfsmet ontvangen,
7 Weesgegroet Maria, …
Koningin van de heilige rozenkrans
8 Weesgegroet Maria, …
Koningin van het gezin
9 Weesgegroet Maria, …
Koningin van de vrede
10 Weesgegroet Maria, …
Blijft nu nog alleen dat we de rozenkrans of het rozenhoedje ook effectief bidden. De dialoog lijkt mij de beste manier om het te doen. Als we alleen bidden, is dat moeilijker uitvoerbaar, maar als we met zijn tweeën zijn dan kan de ene de mysteries nemen en de andere de Onze vaders en de Weesgegroetjes: we hebben dan enerzijds het woord uit de Schrift, het evangelie – zeg maar het woord, dat de Heer tot ons spreekt – en anderzijds ons antwoord daarop. Terwijl we de Weesgegroetjes bidden, denken we aan het antwoord van Maria en formuleren we ons eigen antwoord.
Leren bidden met de rozenkrans? www.startdestilte.be
Bid met ons mee op 2, 9, 16, 23 en 30 oktober
om 09.15 u. in de Sint-Gertrudiskerk of om 10.45 u. in de Sint-Ambrosiuskerk vóór de zondagsviering.
U bent meer dan welkom!