De grootste en wereldbekende 13de-eeuwse kapel is de St.-Annakapel op de Herdebeekstraat te Itterbeek die dankzij ‘de parabel van de blinden’ (1586 Pieter Breugel) wereldberoemd is geworden.
Over het statuut van deze kleine kerk heerst al lang verwarring: in de literatuur wordt meestal gesproken van de “Sint-Annakerk”, terwijl ze in het kerkrechtelijke het statuut heeft van een kapel.
De kapel werd midden 13de eeuw opgebouwd, dit is af te leiden uit een akte van het begijnhof van Brussel van 1259 waarin staat “te Pede, bij de nieuwe kapel…”. Op deze locatie zou al een kleinere kapel hebben gestaan.
(Bron: onroerend erfgoed).
In de zuidelijke zijbeuk vinden we het 17de-eeuwse houten beeld van Sint-Anna met Maria.
Het is in onze zone de enige kapel die we kunnen binnentreden om te bidden. Het is de plek te St-Anna-Pede waar er dopen, huwelijken, uitvaarten en eucharistievieringen doorgaan.
Ze is al zoveel beschreven, geschilderd, er passeren wandel- en fietstochten die er eventjes stilhouden bij deze kapel maar niet speciaal om te bidden …
Ieder jaar wordt er rond 26 juli (één van haar feestdagen) het Feest van de grootouders gevierd en er gaat jaarlijks de St.-Hubertusviering door.
Wie is de Heilige Anna?
Anna van Jeruzalem, Palestina; Jezus’s oma van moeders zijde. Op 26 juli vieren we haar feestdag samen met haar man Joachim.
Volgens de legende was zij de moeder van Jezus’ moeder, Maria. Zij was gehuwd met Joachim. Het waren vrome Joden, die hun leven lieten leiden door de liefde tot God. Met alle grote feesten begaf Joachim zich naar de tempel om daar een offer aan God op te dragen. Verdrietig was alleen dat ze geen kinderen hadden. Herhaaldelijk hadden ze God erom gesmeekt, en ze beloofden erbij dat ze het kind aan God zouden toewijden, zodat Hij erover kon beschikken, maar zonder resultaat. Intussen waren ze al oud geworden.
Bij gelegenheid van het feest van de tempelwijding trok Joachim met een paar familieleden naar de tempel om een offer op te dragen. Anna bleef thuis. Maar toen de hogepriester hem tussen de andere joden in zag staan, sprak hij smalend: “Hoe durf jij, Joachim, tussen al die anderen te gaan staan? God heeft je immers gestraft door je geen kinderen te geven. En dacht je dan dat Hij je offer zou aannemen? Zorg eerst maar dat die schande van jou uit ons midden wordt weggenomen, dan mag je terugkomen om weer te offeren.”
Beschaamd maakte Joachim dat hij wegkwam. Hij durfde ook niet meer naar huis, bang dat hij daar met de vinger zou worden nagewezen. Hij verborg zich tussen de herders van Bethlehem. Daar verscheen hem een engel die hem aankondigde dat hij een kind zou krijgen, een meisje dat hij Maria moest noemen. “En geef haar aan God, zoals je beloofd hebt. Ga naarJerusalem; daar zul je je vrouw Anna tegenkomen. Ze maakt zich erg bezorgd om je. Je zult haar treffen bij de Gouden Poort.”
Zo ging de engel ook naar Anna. Haar verkondigde hij dezelfde vreugdevolle boodschap. Ook zij begaf zich op weg. Bij de Gouden Poort werd het een aandoenlijk weerzien. Die ontmoeting geldt als het moment, waarop Anna van Maria in verwachting raakte.
Dit alles berust op legende. Geschiedkundig gesproken is er over haar niets bekend. In de bijbel komen nog wel Jezus’ opa’s voor in de geslachtslijsten, maar over Jezus’ oma’s horen we zelfs daar helemaal niets.
(Bron: heiligen.net).
2. Heilige Annakapel aan de Keperenbergstraat
De kleinere kapel die haar toegewijd is staat op hoek van de Keperenbergstraat en de Rollestraat
op de grens van Itterbeek met Dilbeek.
De huidige kapel vinden we terug in 1871 op het kadaster en was eigendom van de kerkfabriek. Ze kreeg eenzelfde afwerking als de hoeve ernaast.
Op een stenen altaar staat het beeld van Sint Anna met Kind.
Ter gelegenheid van ‘Sint-Annakermis’ vertrok vroeger de jaarlijkse processie vanaf de grote St.-Annakapel via de Plankenstraat naar dit kapelletje aan de voet van de Keperenberg, waar de zegening plaatsvond, en via de Rollestraat terug naar de grote St.-Annakapel.
3. Pijlerkapel Sint-Anna-Ten-Drieën
Deze kapel vinden we terug op de Plankenstraat tegenover de kruising met de Sint-Annastraat
in Sint-Anna-Pede/Itterbeek. Ter gelegenheid van St.-Annakermis kwam ook hier de
processie voorbij. De kapel werd in 2001 gedemonteerd en gerestaureerd en is nu ‘beschermd monument’.
Bovenaan in de nis staat een plaasteren beeld van Sint-Anna-ten-Drieën: Sint-Anna met dochter Maria en kleinkind Jezus dat in 2018 werd aangekocht door de kerkfabriek en met St.-Annakermis werd ingehuldigd.
Wie de heilige Anna was, heb je kunnen lezen in een vorig artikel, Anna-ten-Drieën of Sint Anna-ten-Drieën of Sint Annatrits wordt ook wel de “aardse Drie-Eenheid” (in het Latijn Trinitas Terrestris) genoemd in tegenstelling tot de “goddelijke Drie-Eenheid” (Trinitas Caelestis). Het is een voorstelling van de heilige Anna met haar dochter Maria en haar kleinkind Jezus; drie generaties die zich volledig aan God hebben toegewijd en bovendien volledig deugdzaam zijn.
Anna, de moeder van Maria, wordt voorgesteld met een weduwesluier op haar hoofd. Op haar rechterarm draagt zij haar dochter met Jezus op de schoot. Maria heeft lange golvende haren en kijkt recht voor zich uit.
Er bestaan meerdere versies van deze beeldengroep: bij het St.-Annabeeld in de kapel biedt Anna het kind een druiventros aan wat een verwijzing is naar de wijn
die in Christus’bloed verandert en is Jezus al groter; daarentegen bij beeld in St.-Ambrosiuskerk in Dilbeek is Jezus nog een baby en is Maria niet gekroond.
De beelden van Anna-ten-Drieën kunnen worden beschouwd als een verwijzing naar de Onbevlekte Ontvangenis. Daarnaast gold Anna als voorbeeldig prototype: als moeder, echtgenote en als grootmoeder.
Daarom werd zij in brede lagen van de bevolking als een vertrouwd iemand gezien, die door haar wijze van leven zowel dicht bij de mensen stond, als bij Christus en Maria.
Om die reden kon ze haar taak als middelares uitstekend uitoefenen en werd ze door gelovigen te hulp geroepen in contact te komen met haar dochter Maria en/of haar kleinzoon Jezus.
Gebed tot de Heilige Anna voor het verkrijgen van een speciale gunst
Heilige Anna,
zo goed en vol medelijden
voor al diegenen die lijden
en onder de last en zorgen van het dagelijkse leven.
Ik werp mij nederig aan uw voeten
en smeek u om uw bemiddeling bij uw kleinzoon Jezus,
door de tussenkomst van de Heilige Maagd Maria uw dochter en moeder van het leven,
tot het bekomen van mijn gevraagde gunst.
O liefdevolle Heilige Anna,
blijf mij steunen,
zodat mijn wens door toedoen van de goddelijke genade moge in vervulling gaan.
Help mij, boven alles, liefdevolle Heilige Anna, om dichter tot God te komen,
om Hem te beminnen samen met u en met de Heilige Maagd Maria,
zodat Jezus verder leeft in ons hart
voor nu en tot in de eeuwigheid.
Amen.