Deze Mariakapel – beter gekend als ‘het kapelleke van Biesemans’ – vinden we op de kruising van de Schepdaalstraat en Honsemstraat in
Sint-Martens-Bodegem. Ze werd opgericht in 1888 uit dankbaarheid voor de plotse (sommigen spraken van miraculeuze) genezing van Anna-Maria Biesemans (1835-1900). Anna-Maria was één van de bewoners van het nabijgelegen hoevetje. Na jarenlange ziekte ging ze in 1888, met paard en kar, op bedevaart naar Scherpenheuvel om genezing af te smeken. In die tijd was deze reis niet zo vanzelfsprekend en een hele onderneming.
Kort nadien verbeterde haar gezondheidstoestand aanzienlijk. De kapel werd gezet door de groottante, zuster van grootmoeder van Jules Van Der Perren die het nu nog steeds onderhoudt.
Haar “krikken” hangen nog steeds aan de linkerkant in de kapel.
Op haar doodsprentje uit 1900 lezen we:
“Zij heeft drij jaren ziek geweest en was van alle geneesheeren verlaten. Zij heeft eene bedevaart gedaan naar Scherpenheuvel, en heeft daar lang gebeden en gesmeekt om geholpen te worden.
Zij heeft beloofd aan O.L.V. van Scherpenheuvel, eene kapel ter hare eer te bouwen, indien zij hare krikken mocht laten staan. ’s Anderdaags ’s morgens kost zij gaan gelijk van ter voren. Zij heeft eene kapel gebouwd met het beeld van O.L.V. van Scherpenheuvel en hare krikken er in geplaatst. Tien jaar heeft zij kloek en gezond geweest en den gang goed behouden”.
Bron kapellekeswandeling in Sint Martens Bodegem 2 juli 2017
foto kapel vroeger
Onderaan het altaar zien we de volgende tekst : “De kapel is gebouwd door A.M. Biesemans in 1888. Hier helpt O.L.V. van Scherpenheuvel de zieke en kranke menschen”. Vroeger stond dit gegraveerd op een aluminium plaat die door Jules werd vervangen in de huidige marmeren gedenkplaat.
De lemen wanden werden in 1936 vervangen door stenen muren. Het is moeilijk om deze kapel goed te onderhouden, omdat ze zoals vroeger gebouwd werd op steengruis. Daardoor is ze niet stabiel genoeg en ontstaan er scheuren in de muren. Jules doet zijn best om de voegen te vullen, maar door het vroeger gebruikte materiaal is dit een hele opgave.
Hij heeft een aanvraag gedaan aan de gemeente om de kapel op een andere plaats, korter bij de straat, op te bouwen waardoor erfgoed ingeschakeld werd. De kapel is nu een erkend monument of – zoals ze zelf beschrijven – een bouwkundig erfgoed omwille van de volkskundige en historische waarde waardoor de kapel weer in haar oorspronkelijke staat zou moeten herbouwd worden.
Met de reglementen waar men rekening moet mee houden is het moeilijk om dit op een betaalbare wijze te doen (wordt vervolgd…).
In de meimaand stonden er bij de kapel banken waar er dan gebeden werd. Ook de processie kwam er langs, de laatste was begin jaren 2000 waar er een mooie fotoreportage van bestaat.
Al de informatie die Jules Van Der Perren heeft zal hij later aan de Heemkundige Kring van Bodegem schenken.
Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel
Het begon met een beeld aan een eik.
Vanaf het midden van de zestiende eeuw pelgrimeren de inwoners van Zichem naar de Scherpenheuvel, drie kilometer buiten de stad. Bovenop de berg staat een oude eik waaraan een Mariabeeld hangt dat vooral wordt aanbeden om genezing van koortsen af te smeken. Mensen trokken naar de boom om genezing van een ziek familielid te vragen.
De legende van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel vertelt dat in 1514 een herder uit Zichem het Mariabeeld, dat op de grond lag, wou oprapen en mee naar huis nemen. Wanneer hij het in zijn handen had, kon hij echter geen voet meer verzetten. Zijn baas nam het beeldje uit zijn handen en zette het terug in de boom. De herder kon opnieuw bewegen.
Met de onlusten t.t.v. de Reformatie verdween rond 1580 op een onbekende manier dit beeldje.
Inwoners van Zichem merkten dat de bedevaarders bleven komen, ondanks het feit dat er geen beeld kon vereerd worden. Daarom hing men in 1587 een nieuw beeldje aan de eik, het huidige beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel.
De eeuwenoude eik werd gekapt. Officieel gebeurde dit om veiligheidsredenen, maar waarschijnlijk omwille van de bijgelovige praktijken die aan deze boom verbonden waren: de bedevaartgangers braken of sneden namelijk stukken van de als heilig beschouwde boom, die als bezweringsmiddel mee naar huis werden genomen. De boom werd in drie stukken verdeeld en versneden in meer dan honderd Mariabeeldjes, die door de aartshertogen Albrecht en Isabella in heel Europa verspreid werden. Het genadebeeld werd van de eik gehaald en in het kapelletje geplaatst.
Vanaf 1603 raakte de groeiende schare bedevaarders niet uitverteld over wat ze op de Scherpenheuvel hadden gezien en gehoord. Blinden konden weer zien, kreupelen en lammen lopen. De madonna zou bloed hebben geweend…
Voor de katholieken was het heiligdom het teken van hoop en overwinning, het bewijs van het katholieke gelijk. Voor de protestanten was Scherpenheuvel het bewijs van de katholieke dwaling.
Wanneer de Spaanse troepen in 1603 in ‘s Hertogenbosch konden standhouden tegen de troepen van de protestantse Maurits van Nassau, werd de overwinning toegeschreven aan Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel. De aartshertogen Albrecht en Isabella gingen als dank op bedevaart naar Scherpenheuvel en lieten er kostbare geschenken achter o.a. een kleedje voor het Madonnabeeld waarvan men vertelt dat Isabella het voor een deel zelf heeft geborduurd. Bovendien hadden zij opdracht gegeven om er een grotere stenen kapel te bouwen. De aartshertogen lieten uit gelofte in 1604 een stad op de ‘scherpenheuvel’ bouwen met een kerk voor het miraculeuze beeld.
Nadat er bijna twintig jaar aan gewerkt was, kon aartsbisschop Jacobus Boonen in 1627, in aanwezigheid van aartshertogin Isabella, de nieuwe koepelkerk inwijden. Die kerk kreeg in 1922 de titel van basiliek.
Gebed tot Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel
Onze-Lieve-Vrouw Van Scherpenheuvel
Moeder van God en onze moeder.
Vol vertrouwen bidden wij tot U:
schenk ons iets van uw geloof en leer ons dienstbaar zijn aan de mensen.
Help onze zieken, en allen wier hart door leed getekend is.
Laat geluk en liefde wonen in onze familie;
zegen allen die ons dierbaar zijn, en blijf ook mij nabij met uw bescherming.
Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel,
Bid voor ons.