In de Sint-Martinuskerk staan beelden in op maat gemaakte nissen langs de zijkanten en achteraan, alsook twee altaren naast het koor gewijd aan een heilige. Maar laten we eerst eens boven het koor kijken.
Boven het koor van de Sint-Martinuskerk hangt een groot kruis geflankeerd door, langs de linkerkant, het polychroom beeld van Maria en rechts het beeld van Sint Jan de evangelist. Deze symbolische voorstelling stelt de kruisiging voor van Jezus Christus op de berg Golgotha met aan zijn zijde zijn moeder Maria en de apostel Johannes, wat een ‘Calvarie’ genoemd wordt.
Wie Maria was dat weet iedereen en ook Johannes de evangelist is bekend, maar wat weten we er eigenlijk over?
Johannes was inwoner van Betsaïda, een stad in Galilea. Zijn ouders waren Salome en Zebedeus, een visser. Op zekere dag waren hij en zijn broer Jacobus aan het vissen, maar op de roep van Jezus lieten ze alles achter. Later werd hij één van de evangelisten: het vierde evangelie en nog vier andere delen van het Nieuwe Testament worden aan hem toegeschreven. Hij wordt ook in de drie andere evangelies genoemd. Een bijbels commentaar vermeldt: ‘Van alle evangelies weerspiegelt het vierde het duidelijkst de persoonlijkheid van de menselijke auteur’.
Geleidelijk kwam Johannes tot het inzicht dat het in de missie van Jezus ging om de liefde van de Vader voor de mensen (Joh. 4; 8.16).
God als de ‘liefde’ is een centraal thema in zijn evangelies waarin hij naar zichzelf verwijst als de beminde leerling: hij stond samen met Maria onder het kruis toen Christus tot Maria zei: ‘Ziedaar je zoon’ en tegen Johannes: ‘Ziedaar je moeder’. Vanaf dat moment nam hij haar in zijn huis op (Joh. 19, 26-27).
Johannes stond ook dicht bij Petrus, want aan hen werd de voorbereiding van het laatste avondmaal toevertrouwd. Op paaszondag gingen ze samen naar het graf. Na de hemelvaart van Jezus gingen ze samen naar de tempel om te bidden en later gingen ze naar de gedoopten van Samaria om hen het vormsel tot te dienen. Johannes wordt daarom één van de pijlers van de kerk genoemd samen met Petrus en Jacobus.
Volgens de traditie ging Johannes naar Efeze waar hij toezicht had over een aantal kerkgemeenschappen en werd hij in ballingschap naar Patmos gestuurd waar hij zijn brieven en evangelie schreef.
Met betrekking tot het evangelie van Johannes kunnen we zeggen, zonder twijfel, dat het een theologisch en christologisch meesterwerk is, vooral in de prachtige proloog, die de pre-existentie en de goddelijkheid van Christus beklemtoont. Christus is voorgesteld als ‘het licht’, ‘de waarheid’, ‘het leven’, ‘het woord’ van de Vader dat vlees geworden is.
Over het einde van zijn leven weten we niet veel maar er wordt verondersteld dat hij niet, zoals de andere apostelen, de marteldood stierf maar hoogbejaard stierf rond het jaar 100 in Efeze.
Bij de voorstelling als apostel houdt hij een kelk vast met draak of slang omdat Aristodemus, de heidense oppermeester van Efeze, zou hebben verklaard te zullen geloven wanneer Johannes een giftige drank zou drinken zonder nadelige gevolgen.
Eerder waren er al twee terdoodveroordeelden aan dit gif bezweken. De apostel dronk zonder schade te ondervinden en wekte de twee doden tot leven. Om die reden wordt hij aangeroepen bij vergiftiging en epilepsie!
Een adelaar zit naast hem of op een boek en heeft soms een boek in de klauwen of een inktpot in de snavel. Hij is het symbool van de hoge goddelijke inspiratie en geeft door zijn aanwezigheid blijk van Gods geheim onder de mensen. Een legende vertelt hoe de adelaar hem voorzag van schrijfgerei op het eiland Patmos.
Patroonheilige van de boekbinders, glazenmakers, scheikundigen (beker met gif), drukkers, bibliothecarissen, boekhandelaars, schrijvers en theologen.
We vieren H. Johannes, apostel en evangelist, op 27 december.
