Dat de heilige Barbara heeft bestaan staat historisch vast maar wat we over haar leven en dood weten berust op legende.
Barbara was de enige dochter van de steenrijke Dioscorus, een heiden en afgodendienaar, woonachtig in Nicomedië (Klein-Azië). Zij stierf na gruwelijke folteringen.
Ze was zo mooi dat haar vader haar in een toren opsloot, ver weg van al die mannen die naar haar hand dongen. Hij liet zelfs een badhuis bouwen zodat ze niet naar de openbare badhuizen moest gaan. In de toren kreeg ze een verschijning van de Heer waarna ze zich liet onderrichten in het christelijk geloof door een priester, die zich moest vermommen als dokter om bij haar te komen. Tijdens een afwezigheid van haar vader, liet Barbara zich dopen en liet een derde venstertje uithouwen in haar toren als teken van de Heilige Drievuldigheid. Toen haar vader, die haar wou uithuwelijken, dit bij zijn terugkomst zag vroeg hij uitleg aan zijn dochter. Bij haar antwoord werd hij zo kwaad dat hij, dreigend met zijn zwaard, haar voor de keuze stelde: haar geloof afzweren of de dood. Volgens een legende wist ze eerst te ontsnappen doordat er zich een berg van rotsen rondom haar vormde maar toen ze door een spleet naar buiten kwam werd ze verraden door een herder. Barbara werd naar de stadsmagistraat gebracht waar ze een offer moest brengen aan de heidense goden, wat ze echter weigerde. Hij liet haar folteren maar ’s nachts genazen de wonden op miraculeuze wijze. Tenslotte sneden de beulen haar borsten af en deden haar naakt door de straten van de stad lopen. Barbara had geen pijn, ze glimlachte zelfs en een hemels licht bedekte haar naaktheid. Vaders woede werd ten top gedreven en razend zwaaide hij met zijn zwaard en onthoofdde zo zijn eigen dochter waarna hij terstond zelf werd dood gebliksemd.
Wanneer dit alles zich heeft afgespeeld is onzeker: volgens de ene bron leefde ze t.t.v. keizer Maximius I (235-238) maar volgens de Gulden legende stierf ze onder keizer Maximianus (286-305).
Barbara wordt voorgesteld in een lang kleed met mantel soms met een martelaarskroon of diadeem op het hoofd. Op haar hand of naast haar voeten bevindt zich een toren met 3 ramen. Mogelijks staat er op de toren een kelk (met hostie) die ze vasthoudt maar soms staat de kelk in de deuropening van de toren wat verwijst naar de legende waarin een engel haar de communie brengt. Barbara werd trouwens aanroepen voor een zalige dood: om niet te sterven zonder toediening van de sacramenten. Andere attributen zijn een palm, toorts of fakkel, een zwaard, een kanonloop of -kogels: ze is patrones van de artillerie en wapensmeden doordat de toren ooit als kanon werd aanzien. Vanwege de toren is ze de beschermheilige van metselaars, timmerlui, klokkengieters, beiaardiers, architecten en verder ook van koks en gevangenen. In de mijnstreken werd ze vooral vereerd door de mijnwerkers. Ze houdt dan een mijnlamp in haar hand die op een miniatuurtoren lijkt, wat volgens sommige bronnen de aanleiding zou zijn voor haar patronaat. Nog een andere reden hiervoor zou zijn dat de donkere mijngangen herinneren aan de donkere toren waarin ze opgesloten zat.
Omdat haar vader, die soms aan haar voeten ligt, door de bliksem werd getroffen werd ze aanroepen tegen brand en blikseminslag en is ze tevens de patrones van de brandweer en van alle ‘gevaarlijke’ beroepen.
Wist u dat?
-er een oud gebruik is om op haar feestdag, 4 december, een tak van een kersenboom te snijden of forsythiatakken te knippen die ze in water plaatsen. Deze takken bloeien dan tegen
Kerstmis en werden zo boden van de naderende vrede van Kerstmis.
-bij de hernieuwing van de heiligenkalender in 1969 haar gedenkdag werd geschrapt maar sinds 2001, wegens haar grote populariteit, terug opgenomen is.
-Barbara een martelares is: iemand die bereid is voor Christus of voor een uit haar geloof ontstane gewetensbeslissing geweld te ondergaan en zich hiervoor desnoods laat doden.
Het houten beeld van Barbara met palm, diadeem en toren, dateert uit 1867, en is een beeldhouwwerk van Laumans uit Laken. Na jarenlang in de gang van de pastorij te hebben gestaan, prijkt het beeld terug in de kerk, vooraan naast het hoofdaltaar.
Heilige Barbara, maagd en martelares,
bescherm en steun allen die lijden omwille van het geloof en trouw aan Christus.
Men roept u aan tegen bliksem en plotselinge dood
help hen die u vol vertrouwen en devotie aanroepen in het gevaar.
Bekom ons morele en geestelijke steun
als het ogenblik gekomen is om deze aarde te verlaten.
Bescherm de ambachts- en werklieden, die u tot patrones verkozen.
Zo stelden zij zich met hun families onder uw bescherming.
Help hen te werken in eerlijkheid, met moed, in vreugde,
met de bekommernis voor het goede en het schone.
Heilige Barbara, bid voor ons!